‘t Lekkerland, de CSA van boeren Tim en Lies in Klein-Brabant, bestaat intussen 10 jaar. Een feestelijke gebeurtenis voor Tim en Lies. Het veld van 1,2 ha waarop ze telen is afgelopen jaar van eigenaar gewisseld. Bij de voormalige eigenaar werkten ze met een pachtcontract, met termijnen van 9 jaar. Dat gaf hen kopzorgen, want hoe konden ze zeker zijn dat ze hun boerderij hier zouden kunnen voortzetten tot het einde van hun loopbaan? Tim en Lies contacteerden De Landgenoten. De Landgenoten is inmiddels eigenaar van hun veld en biedt hen een gebruiksovereenkomst aan van onbepaald duur. Om de aankoop van de grond te financieren, zoeken Tim en Lies samen met De Landgenoten naar aandeelhouders.
Hoe het voor boeren Tim en Lies begon
Tim studeerde psychologie en startte zijn carrière als psycholoog in de sociale sector. Toch was hij zoekende naar meer vervulling, zijn echte passie als het ware. Hij wilde in de eerste plaats bijdragen aan een rechtvaardige, ecologische wereld. Zijn partner Lies zocht tegelijkertijd ook naar een manier om zelf iets te betekenen voor mens en milieu. Iets waarmee je echt impact hebt.
Een tiental jaar geleden werd het koppel geïnspireerd door anderen. Tim en Lies leerden het concept “plukboerderij” kennen via Kristien die de plukboerderij in Schelle runt. In dezelfde periode woonden ze een lezing bij over het CSA-principe. Op dat moment was het idee van CSA nog niet wijdverspreid in België. De eerste CSA (Het Open Veld) startte pas in 2007 in Leuven. In 2009 volgde het Wijveld nabij Gent en twee jaar later zag het Netwerk CSA Vlaanderen het levenslicht. De eerste CSA’s lagen allemaal in stedelijke omgevingen en de vraag rees of een CSA op het platteland, zoals in Klein Brabant, ook zou werken. Er waren alvast grondeigenaren in de regio die er oren naar hadden. De interesse van Tim en Lies was ook geprikkeld. En dus startte Tim in september 2012 de opleiding bioboer bij Landwijzer. Lies startte een jaar later. In de lente van 2014 was het zover: ’t Lekkerland kreeg vorm op een veld tussen Puurs en Bornem van 1,2 ha groot.
Biologische aanpak van ‘t Lekkerland
Vandaag bedient ’t Lekkerland zo’n 210 eters en zijn er meer kandidaten om te komen oogsten dan het veld kan voeden. Er is een wachtlijst voor nieuwe leden. De aanpak en de oogst van ‘t Lekkerland vallen in de smaak. CSA-boerderijen werken doorgaans gecertificeerd biologisch. De meeste CSA-boeren proberen, net als Tim, nog een stapje verder te gaan: hij wil zoveel mogelijk met de natuur meewerken. Zelfs het beperkt aantal natuurlijke bestrijdingsmiddelen die voor het biolabel toegelaten zijn, gebruikt hij zo weinig mogelijk. “We laten liever de natuur de natuur bestrijden. Aan de rand van ons veld staan brandnetels. Dat is een broedplaats voor lieveheersbeestjes, de larven daarvan kunnen tot 120 bladluizen per dag eten. En coloradokevers plukken we bijvoorbeeld met de hand weg.” Lies: “De boerderij is biologisch gecertifieerd en wordt daarop gecontroleerd, maar eigenlijk zijn de leden het controleorgaan van de boerderij. Zij zien wat we doen op het veld en zij leggen de lat terecht hoog.”
Het basisprincipe van goed bodembeheer
Op ’t Lekkerland is de bodem de absolute held van de boerderij. Tim draagt er bijzonder goed zorg voor. Hij legt uit: “Een goede bodem met gezonde planten capteert koolstof. Meer koolstof in de bodem, betekent meer humus, betekent meer natuurlijke vruchtbaarheid. Daardoor groeien planten beter. Ook is een humusrijke bodem beter in staat om vocht vast te houden in tijden van droogte. Alles wat we doen is erop gericht de bodemvruchtbaarheid te verbeteren, en dat helpt om koolstof te binden.” De bodem verbeteren vraagt veel energie en soms ook investeringen. Lies: “We hebben hier bentoniet toegevoegd aan de bodem. Bentoniet is een natuurlijk product dat de watercapaciteit van de bodem aanzienlijk verhoogt en het voorkomt het uitspoelen van voedingsstoffen. Bentoniet toevoegen is een dure aanpak en het rendeert op korte termijn niet goed genoeg. Als je enkel kijkt naar de eerstvolgende oogst, dan doe je zo’n ingreep niet.” Wie ’t Lekkerland bezoekt, ziet de zorg voor de bodem in de praktijk. Op een derde van het veld staan geen groenten: het is ingezaaid met groenbemesters en krijgt minstens een jaar de tijd om te rusten en te recupereren alvorens er weer gewassen op geteeld worden.
Sensibiliserende rol van de zelfoogstboerderij
In zelfoogstboerderij ’t Lekkerland doet boer Tim met hulp van Lies aan duurzame landbouw, maar tegelijkertijd kan hij vanuit de praktijk mensen (bij)leren over het thema landbouw en milieu. “Door te komen zelfoogsten leren ze de oorsprong van de producten beter kennen en voelen ze zich ook erg betrokken.”
Anders kijken naar grondbezit
Toen de mogelijkheid om de grond van ’t Lekkerland aan te kopen er kwam, heeft Tim nagedacht over een aankoop. Hij kwam al snel tot de conclusie dat hij de grond zelf niet wil bezitten. Tim vertelt: “Ik wil de grond kunnen bewerken tot mijn pensioen, maar daarvoor hoef ik de eigenaar niet te zijn. Ik heb enkel een zeker contract nodig.” Als Tim via De Landgenoten een loopbaanlange overeenkomst krijgt, heeft hij namelijk evenveel zekerheid als een eigenaar. Hij is zeker dat hij de grond kan gebruiken voor biolandbouw zolang hij wil. En ook zeker dat de grond naar een nieuwe bioboer gaat zodra hij zou stoppen. “Als de grond geen gemeenschappelijk bezit is, wordt die wellicht ooit verkocht en wie weet er dan gebeurt... Ik wil graag dat deze grond landbouwgrond blijft en dat die biologisch blijft.”
Grondaankoop voor ‘t Lekkerland
Met de aankoop van het veld van ‘t Lekkerland geeft De Landgenoten grondzekerheid aan boer Tim én kan De Landgenoten opnieuw een stuk landbouwgrond voor altijd voor biolandbouw bestemmen. Als je de missie van ’t Lekkerland en De Landgenoten wil ondersteunen, kan je aandeelhouder worden of een gift doen.
