handvaten voor Lokale besturen
In Vlaanderen is ongeveer 53.000 ha landbouwgrond in bezit van lokale besturen. Publieke grond boordevol kansen voor duurzame landbouw gericht op de lokale markt. Lokale besturen kunnen zo bijdragen aan verschillende beleidsdoelstellingen, waaronder die rond voeding, klimaat, water en socio-economische doelstellingen.
Verschillende lokale besturen maken al plaats voor duurzame initiatieven op de eigen gronden. Daarnaast kunnen ze ook als regulator optreden, bijvoorbeeld door hun vergunningenbeleid, of als facilitator, bijvoorbeeld door grondeigenaren te verbinden met jonge landbouwers of burgers te sensibiliseren.
Heel wat mogelijkheden dus! De Landgenoten ondersteunt en inspireert publieke grondeigenaren om aan de slag te gaan met hun landbouwgronden.
De Landgenoten ondersteunt.
Dat doen we op verschillende manieren. Je kan als lokaal bestuur zelf aan de slag met onze roadmap. Daarnaast bieden we vormingen, studiedagen en begeleiding op maat aan. Blijf op de hoogte via onze driemaandelijkse nieuwsbrief over publieke gronden.
Aanbod steden en gemeenten
Wil je je gemeentegronden inzetten voor concrete landbouwprojecten, maar weet je niet waar te beginnen? De Landgenoten biedt trajecten op maat aan. We onderzoeken samen het potentieel van de eigen gronden, ondersteunen de gemeente bij het ontwikkelen van een visie en gaan aan de slag om een concreet project te realiseren.
Ontdek ons aanbod op Gemeente voor de Toekomst
Zelf aan de slag
De Landgenoten ontwikkelde een roadmap voor lokale besturen om publieke landbouwgronden duurzaam in te zetten. Zo realiseer je stap voor stap een concreet project. De roadmap bevat onder andere een stappenplan, info over contractvormen en een leidraad voor het opstellen van criteria bij projectoproepen.
Gratis op aanvraag via contact@delandgenoten.be.
De Landgenoten inspireert.
Heel wat lokale besturen bieden al ruimte aan duurzame projecten op eigen gronden. Daarbij bevoordelen ze regelmatig projecten met een agro-ecologische inslag en nemen ze criteria zoals korte keten, sociale meerwaarde en ecologische duurzaamheid mee. Vaak hebben de initiatieven wel te kampen met onzekerheid over het gebruik van de gronden. Wil je als bestuur echt baanbrekend zijn, dan bezorg je de gebruiker-boer een gebruiksovereenkomst op lange termijn, liefst tot aan zijn of haar pensioen.
De verschillende rollen van lokale besturen
Lokale besturen met landbouwgrond in eigendom hebben een kostbaar instrument in handen om hun verschillende beleidsdoelen te realiseren. De Landgenoten ondersteunt hen expliciet in hun rol als eigenaar - zie het aanbod hierboven.
Als een lokaal bestuur geen grond bezit, kan het nog steeds optreden als regulator of als facilitator. Ook in die rollen kunnen lokale besturen de transitie naar een eerlijker, duurzamer en gezonder voedselsysteem helpen inzetten. Als facilitator kan je bijvoorbeeld nieuwe boeren die op zoek zijn naar grond, in contact brengen met oudere boeren die aan het uitbollen zijn. Of je kan een ruimte van de gemeente ter beschikking stellen voor een wekelijkse boerenmarkt en je burgers bewust maken over eerlijke prijzen voor de boer. Als regulator heb je een verantwoordelijkheid in het wel of niet toekennen van vergunningen met betrekking tot landbouwgrond.
De rollen van eigenaar, regulator en facilitator werden grondig uitgewerkt tijdens het Horizon2020-project Ruralization van Access to Land. De Landgenoten was één van de 18 Europese partners in dit project.
Hier vind je meer informatie over het Ruralization-project en de drie rollen die een lokaal bestuur kan opnemen.
Handboeken voor lokale besturen
De resultaten van het Ruralization-project werden gebundeld in een Engelstalig handboek voor lokale autoriteiten. Hierin wordt beschreven welke maatschappelijke meerwaarde publieke landbouwgronden kunnen hebben, en hoe lokale besturen de sleutel in handen hebben om deze meerwaarde te creëren. De drie bovenstaande rollen worden uitgebreid beschreven.
Ontdek hier het handboek 'Local authorities making farmland work for the public good'
Ook de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten vzw (VVSG) heeft een inspirerend stappenplan opgesteld. Daarin nemen ze steden en gemeenten mee in de ontwikkeling van een lokaal voedselbeleid, met aandacht voor grondenbeleid. In dit 'kookboek' wordt er niet enkel nagedacht over visie, strategie en beleid rond voedsel, maar worden linken gelegd met verschillende beleidsdomeinen, SDG’s en voedselthema’s die een lokaal bestuur rechtstreeks kan beïnvloeden.
Download hier het inspirerende kookboek van VVSG.