Lokale besturen met grond in eigendom
Heel wat steden, gemeenten, OCMW's en andere publieke actoren hebben landbouwgrond in eigendom. Deze publieke gronden bieden kansen voor duurzame landbouw gericht op de lokale markt. Lokale besturen kunnen zo bijdragen aan maar liefst negen verschillende duurzame ontwikkelingsdoelstellingen, waaronder die rond voeding, klimaat, water en socio-economische doelstellingen.
Verschillende Vlaamse steden en gemeenten maken al plaats voor duurzame initiatieven op hun gronden. Hieronder vind je enkele inspirerende voorbeelden. Veel besturen bevoordelen projecten met een agro-ecologische inslag en nemen criteria zoals korte keten, sociale meerwaarde en ecologische duurzaamheid mee. Vaak hebben de initiatieven wel te kampen met onzekerheid over het gebruik van de gronden. Wil je als bestuur echt baanbrekend zijn, dan bezorg je de gebruiker-boer een gebruiksovereenkomst op lange termijn, liefst tot aan zijn of haar pensioen.
De Hoezekouter - Aalst
- Grootte: 2,3 ha
- Productie: groenten, kruiden en fruit (voorlopig beperkt tot vooral aardbei, meloen, ananaskers…)
- Afzet: CSA, zelfpluk door klanten
- Contract: gratis bruikleen voor 9 jaar en 1x verlengbaar
- Bijzondere voorwaarden: biologisch telen, het zelf bekostigen van een berging, de boer draagt alle kosten en lasten voor water- en elektriciteitsvoorziening
Zelfoogstboerderij Bokkeslot - Deerlijk
- Grootte: 3 ha
- Productie: groenten
- Afzet: CSA en kinderboerderij, zelfoogst door klanten
- Contract: gratis bruikleen voor 15 jaar
- Bijzondere voorwaarden: educatieve, sociale en ecologische meerwaarde
Boerencollectief - Gent
- Grootte: 10 ha
- Productie: groenten, kleinfruit, bloemen, de uitloop van melkvee
- Contract: Stad Gent geeft de grond gratis in gebruik gedurende 3 keer 9 jaar.
- Bijzondere voorwaarden: sociale tewerkstelling, korte keten en samenwerking met lokale landbouwers
- Afzet: zelfoogst
De Moeiakker - Eeklo
- Grootte: 1,25 ha (waarvan 0,8 ha eigendom is van de stad)
- Productie: groenten
- Afzet: zelfoogst
- Contract: erfpacht aan De Moeiakker voor 30 jaar tegen een jaarlijkse vergoeding van 668 €
- Bijzondere voorwaarden: de kwaliteit van het ecologisch project en van de landschapsarchitectuur
Voeding Verbindt – Leuven
- Grootte: 6,4 ha van Erfgoedsite Abdij van Park (a) en 9 ha stad Leuven & OCMW Leuven (b)
- Contract: concessie voor 6 jaar (a) en erfpacht van 28 jaar (b)
Biopluktuin - Oostende
- Grootte: 2,5 ha
- Productie: groenten
- Afzet: zelfoogst
- Contract: gratis gebruik, jaarlijks opzegbaar
- Bijzondere voorwaarden: landbouwer staat in voor beveiliging met schrikdraad en voor drinkwatervoorziening, max. bezetting aan 2 GVE, begrazing vindt plaats tussen mei en november, maaien niet vóór 15 juni...
StadsAkker - Tienen
- Grootte: 1,5 ha (waarvan 1,26 ha van het OCMW)
- Productie: groenten en kruiden
- Afzet: zelfoogst
- Contract: opstalrecht gedurende 10 jaar, tegen betaling
- Bijzondere voorwaarden: kwetsbare groepen betrekken
Loof & Bezen - Wommelgem
- Grootte: 3,7 ha
- Productie: groenten, fruit en bloemen
- Afzet: zelfoogst
- Contract: gratis concessie voor 9 jaar, die elke 3 jaar geëvalueerd wordt.
- Bijzondere voorwaarden: biologische bedrijfsvoering
Geïnspireerd?
Hieronder vind je de manieren waarop De Landgenoten ondersteuning kan bieden.
Trajectbegeleiding
Wil je je gemeentegronden inzetten voor concrete landbouwprojecten, maar weet je niet waar te beginnen? De Landgenoten biedt trajecten op maat aan. We onderzoeken samen het potentieel van de eigen gronden, ondersteunen de gemeente bij het ontwikkelen van een visie en gaan aan de slag om een concreet project te realiseren.
Meer info via contact@delandgenoten.be.
Zelf aan de slag
De Landgenoten ontwikkelde een roadmap voor lokale besturen om publieke landbouwgronden duurzaam in te zetten. Zo realiseer je stap voor stap een concreet project. De roadmap bevat onder andere een stappenplan, info over contractvormen en een leidraad voor het opstellen van criteria bij projectoproepen.
Gratis op aanvraag via contact@delandgenoten.be.
Het Ruralization-project van Access to Land
De Landgenoten was één van de 18 Europese partners in het Horizon2020-project Ruralization. Tijdens dit project werden kennis en expertise uitgewisseld binnen het overkoepelende Access to Land-netwerk. Aan het eind van het project werden drie rollen bepaald die lokale besturen kunnen opnemen in de transitie naar een eerlijker, duurzamer en gezonder voedselsysteem: eigenaar, regulator of facilitator.
Hier vind je meer informatie over het Ruralization-project en de drie rollen die een lokaal bestuur kan opnemen.