Op een mooie zondag passeerde vrijwilliger Petra bij Vark. Vark is een gemengd bedrijf met kleinschalige veehouderij in Nijlen die werkt volgens de biologische methode. Ze kiezen dus resoluut voor een diervriendelijke aanpak en stellen het welzijn van hun dieren centraal. Vrijwilliger Petra schreef daarover een beeldig verslag.
Vark – wie zijn ze?
Op een mooie zondag passeer ik bij Vark in Nijlen, waar Sophie en Pepijn me hartelijk welkom heten. Vark, een gemengd bedrijf met kleinschalige veehouderij wordt gerund door vier boeren bijgestaan door vele zorgboeren van de Emiliushoeve, een zorgcentrum dat zinvolle dagbesteding aanbiedt aan mensen met een beperking.
Ondertussen is er in de Emiliushoeve een feest aan de gang en overal spelen glimlachende kinderen in de tuin, op het straatje en tussen de bloemen. Wat een fijn beeld! Zeker wanneer je de omgeving mee in ogenschouw neemt. Vark heeft zich gevestigd op een rustig en idyllisch plekje omringd door prachtige natuurelementen. Zulke plekjes worden zeldzaam in Vlaanderen.
De weidevarkens
Na een verkenning van het erf, waar de 2 zeugen en hun biggen rondwoelen en de kippen zachtjes kakelen, bezoeken we de weidevarkens. Daar worden we begroet door een tiental varkens, die nieuwsgierig komen kennismaken en samen met ons naar hun poel toe wandelen om daar even een lekker modderbad te nemen. Ja, bij Vark krijgen varkens de ruimte om natuurlijk gedrag te vertonen: grazen, scharrelen, wroeten, modderbaden nemen, lopen en springen. Zalig om zien.
Kempisch Rood & Galloways
Met modder aan broek en schoenen trekken we naar de weide van enkele jonge runderen Kempisch Rood, die Vark in de toekomst zal inzetten als melkvee. De dieren genieten van de schaduw van de bomen op deze warme zondag. De Galloways grazen momenteel in een natuurreservaat van Natuurpunt. Zo kunnen natuurbehoud en landbouw hand in hand gaan. Een fijn weetje! Pepijn vertelde me dat bij Vark alle runderen hun hoorns behouden.
De bloementuin
Nu we kennisgemaakt hebben met het vee laat Sophie me fier haar bloementuin bij de Emiliushoeve zien en ook het dahliaveld, dat ze vorig jaar aanlegden en waar ze bloemen verkopen per steel vanaf eind juni. Vark teelt trouwens ook graan, erwten, aardappelen, knoflook en pompoenen.
Akkers om van te dromen
Op wandelafstand van het erf en de omliggende weides bezoeken we de akkers. Op het eerste stuk staan er spelt, bonen en pompoenen. De spelt staat net hoog genoeg om het mooi te zien golven bij de minste lentebries. Samen ontdekken we het eerste bloempje aan een erwtenstaak. Pepijn en Sophie duimen voor een mooie oogst en dromen van de aankoop van de aansluitende akkers, die broodnodig zijn om voldoende voedsel te produceren voor hun dieren. Vark streeft ernaar om het voer voor de dieren zelf te kunnen produceren.
Na de wandeling strijken we neer in de tuin rond een tafel en praten nog wat verder over hoe het allemaal begon en wat er op stapel staat in de toekomst. In 2017 startte boer Koen en zijn vrouw met Vark. Twee jaar geleden kwamen Sophie en Pepijn mee de schouders onder het project zetten. Eerst werd er gezocht naar welke rassen het best pasten op de boerderij. Nu dat duidelijk is en de logistiek rond het veehouden opgelost is, kunnen taken als, bijvoorbeeld, veevoederproductie en verfraaiing van de omgeving aangepakt worden.
Momenteel hebben ze nog niet het biolabel, omdat de veevoederakkers, bijvoorbeeld, nog in omschakeling zijn. Ze zetten zich in om op korte termijn het label te behalen.
Vark's klare visie
Bij Vark hebben ze een duidelijke visie, waar ze allen samen voorgaan. "Wat wij willen", zegt Pepijn, "is kleinschalig blijven, de eigen activiteiten verbreden, inzetten op korteketenverkoop en zo economisch rendabel zijn. Op die manier voelt het goed." Twee voorbeelden van het verbreden van de eigen taken zijn Sophie's bloemenverkoop en Pepijn, die weldra afstudeert als slager en op die manier het eigen vlees zal kunnen verwerken tot lekkere hapjes.
Voor de boeren van Vark houdt veehouderij veel meer in. Een veehouder heeft ook als taak om landbouw-, openbaar en natuurgebied te begrazen. Veel natuur van nu was immers landbouwgebied voor 120 jaar. Door begrazing voorkom je bodemuitputting en stimuleer je natuurontwikkeling. Als veehouders die taken op zich nemen, komt dat ten goede van de naaste omgeving en het grotere geheel en dragen ze tevens een positief steentje bij aan het klimaatverhaal.
aanbod van Vark
Op de vraag welke producten er nu al door Vark aangeboden worden aan de consument, vertelt Sophie me dat je bij Vark al vleespakketten aankopen en catering bestellen kan. Een lekker bereide Galloway-steak van de boerderij kan je trouwens ook al proeven bij een gerenommeerd restaurant in Antwerpen. Gallowayvlees is karaktervlees, zegt Sophie, en ook het vlees van weidevarkens smaakt anders dan een doorsnee lapje varkensvlees. Alle dieren bij Vark worden ouder dan gemiddeld. De Galloways leven minstens 4 jaar en de varkens worden pas geslacht vanaf 7 maanden. Dit levert wel wat problemen op in de slachterijen, die niet voorzien zijn op zulke grote dieren, maar het geeft de dieren een langer leven en het komt de smaak ten goede.
hoe ziet de toekomst van Vark eruit?
Vanaf oktober gaat de winkel open, die samen met het Herdershof, het naburige biologisch tuinbouwbedrijf, gerund zal worden. Naast de groenten van het Herdershof zullen de veeboeren Galloway en varkensvlees aanbieden. Bovendien wordt er onderhandeld met een biowinkel in Borgerhout (Antwerpen) over de afzet van varkensvlees.
Daarnaast droomt Pepijn ervan om ooit als melkventer melk van het Kempisch Rood in de buurt te kunnen leveren.
Help Vark aan meer akkergrond!
Maar dit kan alleen maar als meer akkergrond kan ingezet worden. "We mikken nu op een lot van 2,6 hectare", vertelt Pepijn. "Eens dit lot landbouwgrond aangekocht is, zouden er in de komende jaren nog aanpalende gronden aan te kopen zijn, zodat er 6,5 hectare akkerland beschikbaar komt voor bio-landbouw." Ook deze toekomstige gronden zullen ingezet worden als weiland voor de dieren en akker voor groenteteelt en voedergewassen. Daarom vragen Sophie, Pepijn, Koen en alle helpende zorgboeren financiële steun, zodat De Landgenoten, via crowdfunding, het belangrijke lot van 2,6 hectare aankopen kan voor Vark. Immers voor de zekerheid van Vlaamse bio-grond daar gaan wij allen samen voor.
Koop aandelen of doe een gift voor Vark
Artikel door Petra Dumoulin. Petra is vrijwilliger bij De Landgenoten. Ze koopt zelf graag rechtstreeks bij de bioboer en heeft een grote interesse in stilte en leven en werken met de natuur.