Begin oktober neemt De Landgenoten deel aan de jaarlijkse Huisartsenconferentie. Vreemd? Helemaal niet! Huisarts Dirk Avonts roept in een vurig pleidooi op om onze microbiële ecosystemen beter te verzorgen en ziet toegang tot voldoende gezonde grond als een sleutelelement om dat te bereiken. Want gezonde voeding is meer dan het eten van de juiste voedingselementen, stelt hij. 

“Als huisarts kijk ik dagelijks naar gezondheid. En dan valt op: gezonde voeding is meer dan de juiste hoeveelheid eiwitten, vetten, koolhydraten en vitaminen. Want wat we eten, drinken en inademen bevat ook miljoenen micro-organismen – onzichtbare levende wezens die samen een soort ecosysteem vormen in ons lichaam. Denk aan het darmmicrobioom, het huidmicrobioom of het ademhalingsmicrobioom. Die micro-organismen spelen een cruciale rol in onze gezondheid.

De darmflora is het bekendst: er is steeds meer wetenschappelijk bewijs dat de bacteriën in onze darmen nauw samenwerken met onze hersenen – de zogenaamde darm-brein-as. Maar ook op onze huid en in onze longen leven talloze bacteriën die een beschermende functie hebben. Al deze micro-organismen vormen samen een levend netwerk dat ons lichaam helpt om gezond te blijven.

Willen we dat netwerk ondersteunen, dan moeten we zorgen voor een gezonde leefomgeving én voor gezonde voeding. Niet alleen voeding die ‘de juiste bouwstenen’ bevat, maar ook voeding die rijk is aan goede micro-organismen. En dat begint bij een gezonde bodem.

Voeding van planten die groeien op vervuilde of uitgeputte grond bevat veel minder nuttige bacteriën – en kan zelfs schadelijk zijn. Pesticiden, kunstmest en industriële landbouw doden niet alleen plagen (die net in de hand worden gewerkt door de industriële landbouw en monoculturen), maar ook het leven in en rond de bodem. Ze maken de bodem arm en het voedsel minder voedend, ook op microbieel vlak.

Een gezonde bodem daarentegen zit boordevol leven. Hij bruist van bacteriën, schimmels, insecten en andere organismen die samen zorgen voor vruchtbare grond en voedzame gewassen. In de biolandbouw wordt die biodiversiteit gekoesterd in plaats van bestreden. Het resultaat: voedsel met een rijk microbieel profiel, dat ons darmstelsel en immuunsysteem ten goede komt.

"Door grond aan te kopen en die voor altijd te reserveren voor bioboeren, zorgen zij mee voor een gezonde toekomst. Niet alleen voor de bodem, maar ook voor ons lichaam.”

Maar gezonde landbouwgrond is schaars. Het duurt jaren om verarmde grond weer om te vormen tot levende biogrond. En dan nog is bescherming nodig: één besproeiing met pesticiden uit de buurt kan de opbouw van het bodemleven terug naar af brengen.

Daarom is het belangrijk dat we landbouwgrond veiligstellen voor biologische landbouw. Grond die duurzaam beheerd wordt, ten dienste van de gezondheid van mens én planeet.
De Landgenoten zet zich daar actief voor in. Door grond aan te kopen en die voor altijd te reserveren voor bioboeren, zorgen zij mee voor een gezonde toekomst. Niet alleen voor de bodem, maar ook voor ons lichaam.”

Dirk Avonts heeft jarenlang ervaring als huisarts en is hoofdredacteur van Huisarts Nu, het wetenschappelijk tijdschrift van Domus Medica voor huisartsen in Vlaanderen en Brussel.

Meer lezen?

Garcia G, Carlin M and de Jesus Cano R. Holobiome Harmony : Linking Environmental Sustainability, Agriculture, and Human Health for a Thriving Planet and One Health (Review). Microorganisms 2025;13,514 

Sun X, Liddcoat C, Tiunov A, Wang B, Zhang Y, Lu C, et al. Harnessing soil biodiversity to promote human health in cities (Perspective). Urban Sustainability(2023)3:5

www.universiteitleiden.nl/nieuws/2023/01/gezonde-grond-voor-gezonde-darmen