De Landgenoten kon in 2020 via een projectsubsidie van KBS-FDME (Fonds Duurzaam Materialen- en Energiebeheer) een deeltijds personeelslid laten werken op bedrijfsovernames van biologische bedrijven. Bioboeren investeren immers veel in de natuurlijke vruchtbaarheid van de landbouwbodem, wat na jaren een gezonde, humusrijke bodem oplevert. Veel pionierende bioboeren bereiken momenteel hun pensioengerechtigde leeftijd. Om dit levenswerk niet verloren te laten gaan, onderzocht De Landgenoten gedurende een jaar op welke manier we bedrijfsovernames kunnen faciliteren zodat een nieuwe generatie boeren in Vlaanderen het werk op deze rijke bodems kan verderzetten. Een terugblik in vogelvlucht.

Welke rol voor De Landgenoten?

De Landgenoten startte het project door in kaart te brengen welke experts actief zijn in Vlaanderen om bedrijfsovernames te begeleiden. We namen contact op met vele van hen en ontdekten hoe elke expert specifieke aspecten van een bedrijfsopvolging op zich neemt. We spraken juridische adviseurs, financiële experts, boekhoudkundige specialisten en meer. Vervolgens vroegen we ons af welke rol De Landgenoten in dit uitgebreide veld zou kunnen opnemen. We haalden daarbij inspiratie bij onze Franse partner Terre-de-Liens en beseften dat we ons niet geroepen voelen om zelf een uitgebreide expertise op te bouwen op financieel, juridisch, bedrijfseconomisch of ander vlak. We willen liefst samenwerken met bestaande experts. Wat vermoedelijk wel in onze mogelijkheid ligt, is het creëren van ontmoetingen tussen boeren-overlaters en boeren-overnemers, op diverse wijze. Tijdens dergelijke ontmoetingen worden zaadjes geplant die later kunnen rijpen bij de potentiële spelers.

Voor wie en hoe?

Vervolgens beeldden we ons verschillende persona in en bevroegen we ons voor welk type boer het een opportuniteit is om bij de overname grond te verkopen aan De Landgenoten. Zo kwamen we tot een helder inzicht in onze eigen troeven.

Grond bij een overname is vaak (veel) meer dan 1 hectare. De Landgenoten heeft intussen ervaring met het crowdfunden van enkele hectares, maar wat als verschillende boeren tegelijk hun grond via De Landgenoten willen overdragen aan de volgende generatie? Ook daar hebben we een antwoord op gezocht. Zo kwamen we tot verschillende financieringspistes die we kunnen hanteren afhankelijk van de situatie.

Een eerste ontmoeting

Eind november brachten we – online, helaas – voor het eerst een groep (kandidaat-)boeren samen rond het thema bedrijfsovername. Vooral kandidaat-overnemers verschenen op het appel. We schetsten een typisch verloop van een bedrijfsovername en lieten via een video-opname verschillende ervaringsdeskundigen aan het woord over hun eigen proces. We gaven alle deelnemers de kans om zichzelf en hun project voor te stellen en polsten naar hun verwachtingen. Het werd een ontmoeting die ook bij ons veel nieuwe ideeën plantte.

En een eerste overname

Tegen het einde van het jaar konden we ook een aankoop-verkoop-belofte ondertekenen waardoor onze eerste bedrijfsovername een feit werd. Dit dossier lag vele maanden op onze bureautafels en zorgde voor een rijke ervaring in verschillende domeinen. De overname geeft de kans aan een jonge boer om bestaande boomgaarden over te nemen, met een rijke biodiversiteit. Voor de familie was het belangrijk dat de boomgaarden biologisch zouden blijven. Dat kunnen wij hen met gerust hart garanderen.

En nu?

We brengen alle vergaarde kennis samen in een intern protocol zodat we goed voorbereid aankloppende overlaters en overnemers vooruit kunnen helpen. We beraden ons over welke andere initiatieven voor ons haalbaar zijn én tegemoetkomen aan hun wensen. En we zorgen dat bestaande experts goed op de hoogte zijn van onze troeven en de rol die we wensen te spelen. We maken ons sterk dat we in de toekomst nog meerdere biodiverse biogronden kunnen overnemen en doorgeven aan de volgende generatie!